Napoje gazowane a osteoporoza

O napojach gazowanych i zawartym w nich cukrze dosyć dużo się mówi w przestrzeni publicznej. Jednak mało podkreśla się fakt, że spożywanie w nadmiarze napojów gazowanych, zwłaszcza przez nastolatków i młodych dorosłych, prowadzi do nieprawidłowego uwapnienia kości.

Lata temu osteoporoza była chorobą ludzi w podeszłym wieku. We współczesnym społeczeństwie to się jednak zmieniło. Osteoporozę wtórną, będącą następstwem innych chorób, m.in. cukrzycy czy choroby Hashimoto, stwierdza się u młodych ludzi. Jako społeczeństwo starzejemy się a to prowadzi do nasilenia występowania osteoporotycznych złamań kości. Szacuje się, że w Polsce złamaniami osteoporotycznymi dotkniętych jest około 3 mln ludzi.

Osteoporoza jest metaboliczną chorobą kości, charakteryzuje się zaniżoną w stosunku do normalnej masą kości i zaburzoną jej mikroarchitekturą, która prowadzi do zwiększonej łamliwości kości. Dawniejsza nazwa osteoporozy to zrzeszotnienie kości. Osteoporoza nie daje żadnych objawów, rozpoznaje się ją najczęściej wtedy, kiedy nastąpi pierwsze złamanie kości. Na osteoporozę nie ma lekarstwa, nie uleczymy jej jedną tabletką. W momencie złamania leczymy już skutki choroby, a nie jej przyczyny. Dlatego bardzo ważna jest profilaktyka.

 

Tkanka kostna człowieka musi wytrzymywać ogromne przeciążenia, związane z aktywnością ruchową. Te przeciążenia sięgają nawet kilkuset kilogramów, dlatego bardzo ważna jest wytrzymałość mechaniczna kości. Ta wytrzymałość zależna jest od wewnętrznej struktury kości i składników mineralnych w niej zawartych. Tkanka kostna, jej masa i struktura, jest wynikiem trwających nieustannie procesów: tworzenia i niszczenia. Kość wciąż się przebudowuje, jest strukturą dynamiczną: niszczona przez osteoklasty (komórki kościogubne), odbudowywana przez osteoblasty (komórki kościotwórcze). 

 

Największe przyrosty tkanki kostnej następują w okresie osiągania dojrzałości płciowej. U dziewcząt to 13-15 lat, u chłopców 15-17 lat. Po tym okresie masa kostna również się powiększa, ale już z dużo mniejszą intensywnością, aż do osiągnięcia tzw. szczytowej masy kostnej w okolicach 30. roku życia. Czyli – co wypracujemy dla naszych kości do mniej więcej trzeciej dekady życia to będziemy mieli. Strategia tej prewencji polega na zbudowaniu masy kostnej o jak najwyższej jakości. Po 50 roku życia rozpoczyna się proces fizjologiczny ubytku masy kostnej. Wtedy profilaktyka polega w zasadzie na tym, aby możliwie najbardziej zahamować proces ubywania. 

 

Nasilenie osteoporozy w dzisiejszym społeczeństwie wiąże się ze zmianami w stylu życia i żywienia. Nie mamy wpływu rzecz jasna na upływ czasu, a więc nasz wiek metaboliczny, płeć, czy genetykę. Ale już na sposób odżywiania i aktywność fizyczną jak najbardziej. 

 

Co Ty możesz zrobić dla swoich kości:

1. Utrzymywać odpowiednią aktywność ruchową – nasze kości uwielbiają nacisk mięśni, stają się wtedy bardziej wytrzymałe i sprężyste. Najbardziej lubią ćwiczenia antygrawitacyjne, w których pokonać trzeba siłę grawitacji, np. wchodzenie po schodach. Uwaga – osoby z dużą nadwagą lepiej, aby wchodziły w górę po schodach, ale w dół zjeżdżały windą, jeśli jest taka możliwość.

2. Utrzymywać odpowiednią masę ciała – dźwiganie dodatkowych x-dzisięciu kilogramów bardzo eksploatuje nasze kości, które i bez tego obciążenia ciężko pracują. Ale i niedowaga nie jest dla naszego kośćca korzystna – wapń jest pobierany na bieżące potrzeby i nie ma go w wystarczającej ilości w kościach.

3. Spożywanie mleka i produktów mlecznych – bez wątpienia najlepsze źródła wapnia. Najlepiej przyswajalny wapń pochodzi z mleka i przetworów mlecznych, ponieważ produkty te zawierają laktozę, kazeinę i charakteryzują się korzystnym stosunkiem wapnia do fosforu. Można oczywiście spożywać warzywa bogate w wapń. Pamiętajmy tylko, że wtedy wapń przyswaja się w mniejszej ilości (np. ze względu na błonnik czy fityniany) i jest go mniej w poszczególnym produkcie, więc zjeść trzeba dużo więcej danego warzywa.

4. Pamiętamy o witaminie D! - jeśli nie możemy korzystać z konwersji słonecznej – konieczna jest suplementacja. Bez witaminy D wapń nie może być wtłoczony do naszych kości.

5. Sól kuchenna w nadmiarze, alkohol i palenie papierosów – nie pomagają naszym kościom, wręcz przeciwnie. Mało tego, nawet bierne palenie degraduje tkankę kostną!

6. Warzywa i owoce – bardzo ważne. Dostarczają antyoksydantów, które pomagają w usuwaniu wszelakich toksyn i metali ciężkich z naszego organizmu. Metale ciężkie są konkurencyjne do soli wapnia, wbudowują się między elementy naszych kości!

I wreszcie - jak się mają napoje gazowane do naszych kości? Kość jest magazynem substancji mineralnych, najwięcej zawiera wapnia i magnezu. Kwas fosforowy zawarty w napojach gazowanych, zwłaszcza napojów typu cola, zmniejsza przyswajanie wapnia, przez co może zaburzać równowagę tego pierwiastka w organizmie i zwiększać jego uwalnianie z kości. Innymi słowy, wypłukuje wapń z naszych kości. Sprawia, że jest go mniej, a nasze kości są bardziej kruche.